نکات مهم در طراحی تابلو برق ماشین آلات صنعتی

• رعایت مسائل ایمنی: عدم رعایت مسائل ایمنی در این نوع تابلو برق‌ها می‌تواند خسارت‌های سنگینی را بجای بگذارد جهت مشاهده جدیدترین تمهیدات ایمنی به سایت نشریه سازمان برنامه و بودجه مراجعه کنید.
• دو نوع نقشه در این تابلوها وجود دارد که هر دو به یک میزان اهمیت دارند.
  • نقشه رایزر دیاگرام: از این نقشه برای مشخص کردن مکان تابلو استفاده می‌شود.
  • نقشه داخلی: این نقشه برای تمامی تجهیزات اعم از فیوزها، خطوط و غیره که مربوط به داخل تابلو هستند رسم می‌شود.
• سیم کشی در درون تابلو: سیم کشی‌ها در این تابلو با سیم‌های مسی و با سرسیم‌های مناسب انجام می‌شود. سیم ارت یکی از ضروری‌ترین مواردی است که در تابلو برق ماشین آلات صنعتی باید وجود داشته باشد، که معمولا سبز رنگ هستند.

در صورت علاقه به این مباحث و یادگیری این نوع تابلو برق‌ها در ادامه اصولی را ذکر کردیم که لازم است بدانید:

• در ابتدای ساخت این نوع تابلو باید مدارهای فرمان، لاجیک و کنترل را طراحی کنید.
• آشنایی با تاسیسات الکتریکی و محاسبات آن‌ها
• آشنایی با حفاظت سیستم‌ها که بهتر است به صورت آکادمیک آموخته شود.
• یادگیری تجهیزات الکتریکی و آشنایی کامل با عملکرد آن‌ها
• لزوم یادگیری اصول تخصصی تابلو برق و نکاتی مثل ولتاژ و غیره

اجزا تابلو برق فشار ضعیف

اجزا تابلو برق فشار ضعیف را می توان به سه قسمت زیر تقسیم کرد:

• قطع کننده: این قسمت در تابلو برق فشار ضعیف بخشی مهمی محسوب می‌شود زیرا در مواقع خطا با تشخیص درست می‌تواند برق مدار را قطع کرده و جلوی آسیب‌های احتمالی را بگیرد. این قسمت قطع کننده قادر به نگه داری حداکثر چهار قطع کننده (به شکل عمودی) است و عملکرد این بخش به گونه‌ای است که هر قطع کننده توانایی این را دارد مدار قدرت را از دیگر قطع کننده‌ها جدا کند.
• محفظه باس: محفظه باس دقیقا پشت قسمت قطع کننده می‌باشد که جهت فاصله گذاری بین محفظه‌های موجود در باس کناری در تابلو برق فشار ضعیف از موانع جامد استفاده می‌شود در واقع این موانع مانند عایق عمل می‌کنند.
• محفظه کابل: برای دسترسی بهتر به سیم‌های تابلو برق در محفظه کابل، محفظه کابل‌ها را به گونه‌ای ساخته‌اند که درب‌های آن یا به صورت لولایی باشد یا با روکش‌هایی که قابلیت جدا شدن دارند محافظت شود که این دو روش جز ساده‌ترین روش‌های موجود است که دسترسی به قسمت‌های پشتی محفظه را به ما می‌دهد.

تجهیزات تابلو برق فشار ضعیف

همانطور که پیش تر گفته شد تمامی تجهیزات تابلو برق فشار ضعیف از نظر عملکرد وابسته هستند به همین دلیل باید نصب آنها در ابتدای کار به درستی صورت بگیرد. هر تجهیز با توجه به ماهیت کاری خود وظیفه خاصی را بر عهده دارد؛ از تجهیزات داخلی تابلو برق فشار ضعیف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• انواع فیوز در تابلو برق فشار ضعیف

با توجه به ماهیت کاری فیوز می‌توان آن را جز تجهیزات مهم و ضروری تابلو برق فشار ضعیف دانست زیرا انواع مختلف فیوز با مشاهده جریان بیش از حد مجاز، جریان مدار را قطع کرده و با این کار از تابلو برق محافظت می‌کنند.

• انواع کلیدها در تابلو برق فشار ضعیف

کلیدها همیشه نقش موثری در انواع تابلو برق دارند در تابلو برق فشار ضعیف می‌توان از انواع کلیدها استفاده کرد؛ این کلیدها شامل کلید قطع بار، کلیدهای نشتی جریان، کلید MPCB، کلید جداکننده، کلیدهای بی متال نوع سه فاز و تک فاز، کلید اتوماتیک MCB و MCCB و غیره می‌باشد.

• کلید قطع بار

کلید قطع بار را به صورت دستی می‌سازند و عملکرد آن به صورت باز و بسته (دو موقعیتی) می‌باشد و کار با آن بسیار راحت می‌باشد؛ مشخصات این کلید با توجه به فاکتورهای زیر تعیین می‌شود.

• فرکانس کارکرد سوییچ
• پایداری الکتریکی و مکانیکی
• ایجاد ظرفیت قطع یا جریان (این مورد می‌تواند در شرایط عادی یا غیر عادی بررسی شود.)
• کلید اتوماتیک MCB

کلید های MCB عملکردی حرارتی یا مغناطیسی-حرارتی داشته و در تابلو برق فشار ضعیف و سایر تابلو برق‌ها به دلیل حساسیت بالا در مواقع افزایش بار، مصرف بیشتری نسبت به فیوزها دارند و همچنین یکبار مصرف نبودن این کلیدها از ویژگی‌هایی است که ما را برای استفاده از آن در تابلو برق فشار ضعیف ترغیب می‌کند.

• کلید نشتی جریان RCD یا RCBO

کلید نشتی جریان در صورت مشاهده اختلاف بین جریان‌های رفت و برگشت، مدار را بلافاصله قطع می‌کند تا با این کار جلوی آسیب‌های احتمالی را بگیرد. برای مثال اگر اتصالی بین فاز با بدنه فلزی دستگاه اتفاق بیوفتد، کلیدهای مینیاتوری یا فیوزها قادر به شناسایی این خطا نیستند و طبعا بدون تشخیص خطا مدار را هم قطع نمی‌کنند که این امر باعث اتفاقاتی مانند برق گرفتگی، آتش سوزی و غیره می‌گردد ولی در صورت استفاده از کلید نشتی جریان می‌توان از این نوع خطرات جلوگیری کرد.

• کلید MPCB

این کلید حفاظتی در تابلو برق فشار ضعیف جهت تشخیص خطا مغناطیسی و همچنین خطای اضافه بار استفاده می‌شود که آن را منبع الکتریسیته ایمنی برای موتورها می‌دانند؛ کلید MPCB در سایر تابلو برق‌ها می‌تواند وظایف متعددی را برعهده بگیرد که این وظایف شامل نمایش خطا، اتصال مجدد به صورت اتوماتیک، انجام انواع حفاظت‌ها مثل حفاظت مقابل افت فازها و غیره می‌شود.

• کلید جداکننده

برای سهولت در تعمیر و نگهداری تابلو برق‌ها از کلید جدا کننده استفاده می‌کنند که هم به صورت دستی و هم به صورت اتوماتیک دو موقعیتی (باز یا بسته) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• شستی دوبل

در صورت استفاده از شستی دوبل می‌توان از آن برای شروع به کار و قطع کردن موتور استفاده کرد ولی در صورتی که از شستی‌های تکی استفاده شود فقط امکان انجام یکی از کارهای ذکر شده به ما داده می‌شود.

• کنتاکتور در تابلو برق فشار ضعیف

کنتاکتورها هم کلید مغناطیسی محسوب می‌شوند که عملکردی سریع دارند و امکان قطع و وصل مدار و تمامی دستگاه‌های سه فاز و تک فاز را از راه دور برای ما فراهم می‌کنند. هنگامی که فرمان قطعی به کنتاکتور داده می‌شود کنتاکتور همه وسایل برقی تک فاز و سه فاز را از طریق مدار قطع می‌کند.

• کنترل فاز سه فاز دیجیتال

کنترل فاز سه فاز دیجیتالی در تابلو برق فشار ضعیف در واقع دستگاهی حفاظتی می‌باشد که از الکتروموتورها در تابلو برق فشار ضعیف حفاظت می‌کند.

• بی متال‌های سه فاز و تک فاز

این نوع از بی متال‌ها در تابلو برق فشار ضعیف نقشی حفاظتی دارد؛ بی متال سه فاز و تک فاز می‌تواند از موتورهای سه فاز در مواقع اضافه بار (با ولتاژ کم) حفاظت کند.

• لیمیت سوییچ در تابلو برق فشار ضعیف

یکی از راه‌های کنترل سیستم ایجاد قفل ایمنی می‌باشد که برای این کار می‌توان از لیمیت سوییچ‌ها استفاده کرد.

• میکروسوییچ در تابلو برق فشار ضعیف

میکروسوییچ به خاطر عملکرد خود جز ساده‌ترین تجهیزاتی است که در تابلو برق فشار ضعیف استفاده می‌شود؛ میکروسوییچ‌ها در تابلو برق فشار ضعیف صرفا برای قطع یا وصل کردن جریان استفاده می‌شوند.

• تایمرها و تایم سوییچ‌ها

تنظیم زمان بین دو کار مدار در تابلو برق فشار ضعیف توسط تایمرها و تایم سوییچ‌ها انجام می‌شود.

• ساعت فرمان هفتگی

از این تجهیز در تابلو برق فشار ضعیف و سایر تابلو برق‌ها جهت خاموش یا روشن کردن مدار برای دوره‌ای مشخص (روزانه، هفتگی) استفاده می‌شود.

• تایمر استارت مجدد

به دلیل نوسانات برق یا دیگر خطاهای موجود امکان قطع و وصل برق وجود دارد که این امر موجب رسیدن آسیب به تابلو برق می‌شود برای جلوگیری از این نوع آسیب‌ها می‌توان از تایمر استارت مجدد استفاده کرد.

• محافظ ولتاژ در تابلو برق فشار ضعیف

در تابلو برق فشار ضعیف محافظ ولتاژ با استفاده از سیم ارت، اضافه ولتاژ به وجود آمده را دفع می‌کند و با این کار از ولتاژ الکتریسیته محافظت می‌کند.

• کنترل بار در تابلو برق فشار ضعیف

کنترل بار در تابلو برق الکتریکی را می‌توان جایگزین بی متال‌ها دانست، این قطعه در زمان اضافه بار با قطع موتورهای الکتریکی عملکرد خود را نشان می‌دهد.

• فلوتر الکترونیکی

این قطعه در تابلو برق فشار ضعیف با کنترل کردن سطح مایع از خشک کار کردن موتور جلوگیری می‌کند تا آسیبی به آن وارد نشود.

• ترانس‌ها در تابلو برق فشار ضعیف

ترانس‌ها در تابلو برق فشار ضعیف برای اندازه‌گیری جریان و ولتاژ با دقت بالا استفاده می‌شود.

• ترموستات‌ها در تابلو برق فشار ضعیف

عملکرد ترموستات در تابلو برق فشار ضعیف به گونه‌ای است که دمای حرارتی دستگاه و دمای عملکردی آن را در یک جهت قرار می‌دهد.

• سنسور در تابلو برق فشار ضعیف

حسگرها یا سنسورها در تابلو برق فشار ضعیف جهت تبدیل کمیت فیزیکی به الکتریکی استفاده می‌شوند تا بتوانند شرایطی را برای عملکرد درست تابلو برق فراهم کنند.

• شمارنده دیجیتال

جهت کنترل و نمایش فرآیند‌هایی که تابلو برق انجام می‌دهد از شمارنده دیجیتال استفاده می‌شود. از انواع تجهیزات اندازه‌گیری در تابلو برق فشار ضعیف برای اندازه‌گیری پارامترهای مختلفی مانند توان کل، ضریب توان، ولتاژ، جریان و غیره می‌توان استفاده کرد.

• کابل‌های ورودی و خروجی

در تابلو برق فشار ضعیف هم کابل های I/O می‌توانند از دو نوع XLPE یا EPR باشند.

• شینه‌های داخلی

شینه‌ها برای نگهداری و اتصال اجزا داخلی تابلو برق استفاده می‌شوند که می‌توانند از جنس مس یا آلومینیوم باشند.

• برقگیر در تابلو برق فشار ضعیف

برقگیر یا سرج ارستر برای حفاظت از تجهیزات در تابلو برق فشار ضعیف در مقابل اضافه جریان و ولتاژهای بالا مثل رعد برق استفاده می‌شوند.

استاندارد تابلو برق فشار ضعیف

استانداردها در مبحث تابلو برق فشار ضعیف هم می‌توانند اطلاعات خوبی از ابتدا تا انتها کار در اختیار ما قرار دهند، این اطلاعات شامل اطلاعاتی در مورد طراحی و ساخت، نصب و نگهداری، حمل و نقل و حتی تجهیزات داخلی و بدنه تابلو برق می‌باشد. توجه به این استانداردها که اطلاعات مناسبی را در اختیار ما قرار می‌دهند امری ضروری تلقی می‌شود. استاندارد معتبر IEC موارد جزئی‌تری را در مورد تابلو برق فشار ضعیف مورد بررسی قرار می‌دهند که این موارد شامل انواع پوشش‌ها، انواع کلیدها، اسکلت بدنه تابلو برق، تجهیزات اندازه‌گیری، سیم‌کشی، لامپ‌های نمایشگر و غیره می‌باشد.